Mehmet Şevket Eygi
Mehmet Şevket Eygi : Gazeteci-yazar (D. 7 Şubat 1933, Ereğli / Zonguldak – Ö. 12 Temmuz 2019,
İstanbul).
Mehmet Şevket Eygi Yazılarında ve kitaplarında Mehmed Şevket Eygi imzasını kullanmaktadır. Anne
tarafından dedesi Kolağası Neşet Bey’in torunu, öğretmen bir annenin oğlu olarak dünyaya
geldi. Öğrenimine 1940 yılında Galatasaray Lisesi’nin ilkokul kısmında başladı. Burada Ünlü
kaleci Turgay Şeren, milletvekilliği yapmış fabrikatör Memduh Gökçen, sınıf arkadaşları oldu.
Lise döneminde Abdi İpekçi, Mümtaz Soysal ile birlikte okudu. Fransızcayı mükemmel bir
seviyede öğrendiği bu okulda Osmanlı nazırlarından Raşit Erer, Birinci TBMM’de Aydın
Mebusu olan Enver Tekand, Orhan Şaik Gökyay, Nihat Sami Banarlı, Ahmet Kutsi Tecer gibi
önemli hocalardan ders aldı.
Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten (1952) sonra sınavla burslu olarak okuma hakkını
kazandığı Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne kaydolarak Ankara’ya yerleşti.
Öğrencilik yıllarında çevirmen olarak Fransız Kültür Merkezi’nde çalıştı. 1956’da SBF’nin
Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olan Eygi, Dışişleri Bakanlığı’nda çalışmak üzere
girdiği ama kazanmasına rağmen ataması yapılmadığı için Diyanet İşleri Başkanlığı’nda açık
bulunan mütercimlik kadrosunda işe başladı.
Burada çalışırken, aralarında Avukat Rıza Ulucak, daha sonra Faisal Finans’ta müdürlük
yapacak Salih Özcan’ın da bulunduğu on kişilik bir grupla 1957 yılında, İslam dergisini çıkardı.
Askerliğini yedek subay olarak tamamladıktan (1958-59) kısa bir süre sonra 27 Mayıs 1960
ihtilali oldu. O dönemde İstanbul’dan, Mahir İz Hoca’dan bir mektup alarak yönetimine
getirildiği haftalık Yeni İstiklal gazetesiyle gazeteciliğe başladı. Eygi’nin yönetiminde yoluna
devam eden Yeni İstiklal gazetesi (1960-67), o dönemin şartlarında iyi bir okur kitlesi buldu,
35 binlere varan bir satış rakamı yakaladı.
1961 yılında, Menderes’in idam yıldönümünde “Zulümlerin En Alçakçası Kanunların
Gölgesinde Yapılandır” başlığıyla, onu savunan bir yazı yayınladığı için tutuklanarak hapse
mahkûm edildi. Eygi, Ekim 1966’da ise Bugün gazetesinde çalışmaya başladı. Beş yıl yönettiği
ve ABD’nin tüm dünyada antikomünizm kampanyaları yürüttüğü bir dönemde yayın hayatını
sürdüren Bugün gazetesi, dindar kitleyi galeyana getiren yayınlarıyla 100 bin civarında tirajları
gördü. Eygi, Bugün’deki ateşli yazılarıyla toplumda “komünizmle mücadele namazı” olarak
bilinen o günlerin sabah namazlarında çok büyük kalabalıkların toplanmasını
sağladı. Bugün gazetesinde yaptığı çağrıya uyarak yüz binlerce insan sabah namazlarını büyük
cemaatlerle kılıyor; bu cami mitinglerinde vaiz ya da imam, halka komünizmin Türkiye ve
İslâm dini için ne büyük tehlike olduğunu anlatıyordu. O dönemde Türkiye’de sol ve Marksist
yapılanma çalışmaları had safhada olduğundan bu namazlardaki kalabalığa göz yumulduğu
iddia edilir.
1969’un birinci ayında hacca gitmek amacıyla Türkiye’den çıkış yaptı. Bir ay sonra tarihe
“Kanlı Pazar” olarak geçen hadise meydana geldi. Eygi’nin gazetesi Bugün, 10 Şubat 1969’da
İstanbul’a gelen Amerikan 6. Filo aleyhine yapılan gösterileri sürekli eleştirdi. Eygi, hakkındaki
davaların üç ay içinde çıkmasını umduğu basın affı gecikince yurtdışında altı yıl kaldı. Bu
sürenin üç ayını Suudi Arabistan’da, 15 gününü Ürdün’de, geri kalanını, kısa bir süre Fransa
ve en uzun süre ile Almanya’da geçirdi.
12 Mart 1971 muhtırası, gazetelerini süresiz kapatıncaya kadar yurtdışından yazı
yazmaya devam etti. Türkiye’ye 1974 senesinin sonbaharında gelebilen Mehmet Şevket Eygi
için gazetecilik serüveni de büyük ölçüde bitmiş oldu. Bu dönemde sahibi olduğu Bedir
Yayınevi ile ilgilendi. 1976’da haftalık Büyük Gazete’yi çıkardı.
1986’da Günaydın gazetesince bir süre çıkarılan Yeni Haber gazetesinde günlük yazılar
yazdıktan ve kısa bir süre de Zaman gazetesinin genel yayın yönetmenliğini yaptıktan (1988)
sonra yeniden yayıncılığa döndü. Birkaç ay da Hürriyet grubunun çıkardığı Son Çağrı’da
yazdı.
1991 yılından itibaren Milli Gazetede yazarlığını sürdürdü. Bu gazetede çıkan “Din
Düşmanlığı Terörü” başlıklı yazısından dolayı 9 Ekim 2002’de bir yıl sekiz ay hapis cezasına
mahkûm edildi, gazetesi de üç gün süreyle kapatıldı. 1984-85’te yazdığı üç ayrı yazıdan 28 ay
hapis cezası aldı. 2006 yılında, bir yazsısında halkı kin ve düşmanlığa teşvik ettiği iddiasıyla
TCK’nın 216. maddesi ve 1. fıkrası uyarınca bir yıl hapis cezasına çarptırıldı
Son dönem basınının renkli simalarından olan Şevket Eygi, 1990’dan sonra İstanbul’un
güzelleştirilmesi ile ilgilendi. Çamlıca tepesindeki tarihi mekânlar ve çevresinin belediyece
yeniden düzenlemesine katkılarda bulundu.
Aynı yıllardan itibaren dindar kitlenin bazı hatalarını düzeltmesi konularında özeleştirisel
uyarı yayınları yaptı. Eygi, yazılarında Müslümanlara yönelik eleştirileri kadar Sabetaycılık
konusunu işledi.
Dindar kesimlerde gördüğü hataları sürekli eleştiren Eygi, eleştirel tutumunu ve
önerisini şöyle açıklar:
“İslam’ın yasak etmiş olduğu bütün kötülükleri yapmaya devam edersek ve ıslah
hususunda da bir cehd ve hareket içinde bulunmazsak nasıl olumlu konuşacağımı bilmiyorum.”
“Cenab-ı Hak bize akıl, akl-ı selim, ilim irfan, müspet ve faydalı kültür, İslamî vizyon
nasip etsin. Aksi takdirde işimiz çok zordur. Tembel tembel armut piş ağzıma düş diye
beklemeyelim. Aklımızı geliştirmenin, kültürümüzü artırmanın, ilim irfan sahibi olmanın
yollarını arayalım, bulalım, gereken dersleri üstadlarından alıp öğrenelim, ne yapmak
gerekiyorsa onları yapalım”.
Ödülleri:
M. Şevket Eygi, gazete yazıları ile Türkiye Yazarlar Birliği 1995 Yılı Basın / Fıkra Dalı
Ödülünü almıştır.
Vefatı:
Milli Gazete yazarı Mehmed Şevket Eygi, bir süre tedavi gördüğü hastaneden evine
taburcu edilmişti. Tekrar rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan Eygi, tedaviye cevap veremedi
ve 12 Temmuz 2019 günü saat 22.32’de vefat etti.
Eygi’nin naaşı, 12 Temmuz 2019 Cumartesi günü Fatih Camisi’nde ikindi namazını
müteakip kılınan cenaze namazının ardından Merkezefendi Mezarlığı’na getirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Adalet Bakanı Abdulhamit Gül,
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş,
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın,
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Haluk Dursun, eski TBMM Başkanı İsmail Kahraman, AK
Parti İstanbul İl Başkanı Bayram Şenocak, bazı milletvekilleri ve protokol üyeleri de defin
törenine katıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, defin işleminin ardından Eygi’nin kabri başında Yasin-i Şerif
okudu, dua etti.
Katılımcılar, dualar eşliğinde Eygi’nin kabrine toprak attı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, beraberindekilerle merhum Başbakanlardan Necmettin
Erbakan’ın da kabrini ziyaret ederek dua okudu.
Mezarlıktan çıkarken vatandaşlarla sohbet eden Erdoğan, bazı vatandaşlarla fotoğraf
çektirdi.
ESERLERİ:
Düşünce-Araştırma:
Birkaç Yazı (tsz), Müslüman Kardeşim Uyan, Müslümanın Yüz Vazifesi (1975), İslâmî
Konular (1994), Yahudi Türkler yahut Sabetaycılar (2000), Yakın Tarihimizde Cami Kıyımı
(2003), Çareler Çözümler Teklifler Tenkidler (2003), Resmi Tarih Yalanları (İlber Ortaylı,
Mete Tunçay, Yavuz Bahadıroğlu vd. ile, 2010).
Sadeleştirme:
Namazı Dosdoğru Kılmak (Necmeddin Kübra’dan sadeleştirme, 1976).
KAYNAKÇA:
- Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. VI, 1969)
- M. Şahap Tan / Bugün’ün Dervişi Mehmet Şevket Eygi Kimdir? (1970)
- İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998)
- Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004)
- Encyclopedia of Turkish Authors (2005)
- Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi
(2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013)
- Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013)
- Son Karar (Hürriyet, 16.3.2005)
- Cemal A. Kalyoncu / Mehmet Şevket Eygi: Hiçbir işe yarayamıyorum (Aksiyon
dergisi, sayı: 559, 22.8.2005) - Vefat eden Mehmet Şevket Eygi Kimdir? – Mehmed Şevket Eygi’nin Son Yazısı
(trhaberler.com, 13 Temmuz 2019) - Mehmed Şevket Eygi’nin cenazesi toprağa verildi (AA, aa.com.tr, 13.07.2019)
- Babıali’nin renkli siması: Mehmed Şevket Eygi (adanapost.com, 14.07.2019.
